W XV w. w architekturze małopol. stosowano najprostsze układy przestrzenne oraz bardzo skromne dekoracje. Na tym tle wyróżniały się fundacje bpa Z. Oleśnickiego (kościoły w Piotrawinie i Bodzentynie, klasztory: Paulinów w Pińczowie i Bernardynów w Krakowie) i J. Długosza (m.in. kościoły w Chotlu Czerwonym, Szczepanowie, Kłobucku, Skałka w Krakowie). Na Śląsku, stanowiącym w XIV w. część Królestwa Czech, rozpowszechnił się typ wielkiej fary miejskiej, dla którego najważniejszym wzorem był kościół Św. Elżbiety we Wrocławiu. Poza Koroną pol. znalazły się też ziemie Pomorza Wsch. i Prus, opanowane przez Krzyżaków. W największych miastach państwa zakonnego (Toruń, Elbląg) gł. budowle są znakomitymi przykładami nadbałtyckiego gotyku ceglanego; wielkie wnętrza mają najczęściej układ halowy, od zewnątrz są zdobione sterczynowymi szczytami, blendami i fryzami z dekoracyjnych kształtek ceglanych (kościoły: Mariacki w Gdańsku, Świętych Janów, Św. Jakuba, NMP w Toruniu). Późnogotyckie formy o proweniencji saskiej (m.in. kryształowe sklepienia, które pojawiły się też w Krakowie) z Gdańska docierały na Mazowsze i Litwę. Do arcydzieł sztuki eur. należy wileński kościół Św. Anny o fantazyjnie ukształtowanej fasadzie. Na Mazowszu sprymitywizowane schematy got. przetrwały aż do pocz. XVII w. (kościół w Przasnyszu), a jeszcze dłużej utrzymały się w kształtach kościołów drewnianych.